3 cách chữa say cà phê hiệu quả

Bên cạnh mùi hương và vị đắng đặc trưng giúp bạn tỉnh táo, cà phê cũng có thể khiến bạn trở nên thiếu tỉnh táo như say rượu bia. Vì vậy, MON ROASTER sẽ tìm cách giúp bạn chữa say cà phê để tránh tình trạng bồn chồn, hồi hộp hay mất ngủ.

1. Say cà phê và biểu hiện

Say cà phê là hiện tượng thường gặp khi bạn tiêu thụ quá nhiều caffeine trong một khoảng thời gian ngắn. Đây không phải là cảm giác “phê” như nhiều người vẫn tưởng, mà là một phản ứng tiêu cực của cơ thể khi vượt quá mức chịu đựng với chất kích thích mạnh như caffeine.

Theo khuyến nghị của các chuyên gia, liều lượng caffeine an toàn cho người trưởng thành là tối đa 400mg/ngày, tương đương khoảng 4 ly cà phê phin (hoặc 1 lít cà phê pha loãng). Tuy nhiên, mức chịu đựng caffeine có thể thay đổi tùy cơ địa từng người. Với người nhạy cảm, chỉ cần 1–2 ly cà phê đậm đặc cũng đủ gây ra tình trạng say cà phê.

1.1. Các biểu hiện thường gặp khi bị say cà phê

• Tim đập nhanh, loạn nhịp: Một trong những dấu hiệu đầu tiên khi caffeine quá liều là nhịp tim tăng bất thường, khiến người uống cảm thấy hồi hộp, bức rứt.

• Đau đầu và chóng mặt: Do caffeine làm co thắt mạch máu, khiến áp lực trong não thay đổi nhanh chóng dẫn đến cảm giác đau nhức đầu hoặc choáng váng.

• Bồn chồn, run tay, khó tập trung: Cơ thể bạn rơi vào trạng thái kích thích quá mức, gây cảm giác lo lắng không rõ nguyên nhân, mất kiểm soát hành vi.

• Mất ngủ hoặc khó ngủ sâu: Caffeine tác động trực tiếp lên hệ thần kinh trung ương, ức chế giấc ngủ dù bạn uống cà phê vào ban ngày.

• Buồn nôn, tiêu chảy hoặc đau bụng: Dạ dày và ruột phản ứng tiêu cực với caffeine dư thừa, gây rối loạn tiêu hóa.

• Đổ mồ hôi nhiều, lạnh sống lưng: Đây là phản ứng của hệ thần kinh giao cảm khi bị kích thích quá mức.

• Rối loạn thị giác hoặc thính giác: Ở mức độ nặng, người bị say cà phê có thể nghe thấy âm thanh chói tai, nhức mắt hoặc nhìn thấy ánh sáng bất thường (quầng sáng, lóa mắt).

1.2. Mức độ nguy hiểm nếu tiêu thụ quá liều caffeine

Việc uống quá nhiều cà phê trong thời gian ngắn có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng. Khi cơ thể nạp vào từ 5–10 gram caffeine (tương đương khoảng 50–100 ly espresso), bạn đã chạm ngưỡng nguy hiểm cho sức khỏe.

Lúc này, hệ thần kinh trung ương bị kích thích quá mức, dẫn đến các phản ứng nặng như run rẩy, co giật, rối loạn nhịp tim. Người bị nặng có thể khó thở, tụt huyết áp, thậm chí hôn mê hoặc tử vong nếu không được can thiệp y tế kịp thời.

Tuy nhiên, khả năng xảy ra trường hợp tử vong do caffeine là rất hiếm trong đời sống hàng ngày. Nó chỉ xuất hiện khi bạn dùng caffeine với liều cực lớn từ thuốc bổ sung, nước tăng lực nồng độ cao, hoặc cố ý uống cà phê quá liều trong thời gian ngắn.

Dù vậy, đây vẫn là lời cảnh tỉnh rõ ràng rằng caffeine – dù phổ biến – cũng là một chất kích thích mạnh. Việc sử dụng cà phê cần có sự điều độ, lắng nghe cơ thể và không nên lạm dụng.

2. Nguyên nhân của say cà phê

Hiện tượng say cà phê không phải là điều hiếm gặp, đặc biệt ở những người mới bắt đầu uống hoặc uống quá liều lượng. Nhưng tại sao một loại thức uống phổ biến lại gây ra cảm giác mệt mỏi, choáng váng như vậy?

Các nghiên cứu đã chỉ ra rằng say cà phê xảy ra do nhiều yếu tố, từ tác động sinh học của caffeine lên hệ thần kinh cho đến đặc điểm di truyền của từng người. Dưới đây là 3 nguyên nhân chính giải thích hiện tượng này:

2.1. Caffeine làm tim đập nhanh, kích thích hệ thần kinh

Caffeine là một chất kích thích mạnh đối với hệ thần kinh trung ương. Khi bạn nạp vào một lượng caffeine thì nhịp tim sẽ tăng lên, từ đó khiến cơ thể sẽ bắt đầu tiết ra nhiều hormone adrenaline hơn.

Điều này khiến bạn cảm thấy tỉnh táo, hưng phấn tạm thời. Tuy nhiên, nếu uống quá nhiều cà phê, cơ thể rơi vào trạng thái căng thẳng giả, tim đập nhanh, dễ lo âu, run rẩy hoặc chóng mặt như đang say.

Cảm giác này không khác mấy so với các biểu hiện khi bạn uống rượu quá mức, bởi hệ thần kinh đang bị kích thích liên tục trong thời gian ngắn.

2.2. Vị đắng của cà phê

Một yếu tố ít ai ngờ đến gây say cà phê lại chính là vị đắng tự nhiên của cà phê. Với nhiều người, đặc biệt là người mới uống hoặc nhạy cảm với mùi vị, vị đắng có thể kích hoạt cơ chế phòng vệ bản năng của cơ thể.

Theo các nhà khoa học, vị đắng vốn dĩ được não bộ con người xem là tín hiệu cảnh báo. Từ xưa, hầu hết các chất độc trong tự nhiên đều có vị đắng. Vì vậy, khi bạn uống một thức uống quá đắng như cà phê đen nguyên chất, não sẽ kích hoạt phản ứng cảnh giác, khiến bạn cảm thấy buồn nôn, khó chịu, hoặc choáng váng nhẹ.

Đặc biệt, nếu uống cà phê khi bụng rỗng, vị đắng càng tác động mạnh hơn. Nó có thể làm dạ dày tiết axit quá mức, dẫn đến cồn cào, đau bụng hoặc buồn nôn – những biểu hiện dễ khiến bạn nhầm tưởng rằng mình đang bị “say cà phê”.

Ngoài ra, một số loại cà phê rang đậm hoặc rang quá lâu sẽ có vị đắng cháy mạnh hơn bình thường. Khi đó, lượng caffeine không quá cao, nhưng phản ứng với vị giác lại dữ dội hơn, gây ra cảm giác say ngay cả khi bạn chỉ mới uống một lượng nhỏ.

Mùi thơm quá nồng của cà phê mới xay cũng có thể ảnh hưởng đến người có cơ địa nhạy cảm với mùi hương mạnh. Vị đắng kết hợp với mùi nồng tạo nên phản ứng khó chịu tổng hợp – chóng mặt, nôn nao, khó thở, thậm chí có cảm giác lâng lâng như bị say rượu.

Vậy nên đối với nhiều người, không chỉ caffeine mà chính vị đắng đặc trưng của cà phê cũng là nguyên nhân gây say, đặc biệt nếu cơ thể chưa quen hoặc đang trong trạng thái mệt mỏi, căng thẳng.

2.3. Yếu tố di truyền ảnh hưởng khả năng chuyển hóa caffeine

Một trong những nguyên nhân ít được nhắc đến nhưng lại đóng vai trò quan trọng trong việc gây say cà phê là yếu tố di truyền. Không phải ai cũng có khả năng chuyển hóa caffeine giống nhau, và điều này được xác định bởi cấu trúc gen của từng người.

Gen CYP1A2 là gen chịu trách nhiệm sản xuất enzyme gan giúp phân giải caffeine. Ở một số người, biến thể của gen này khiến cơ thể chuyển hóa caffeine chậm hơn, nghĩa là caffeine lưu lại trong máu lâu hơn bình thường. Khi caffeine tích tụ trong thời gian dài, các tác dụng phụ như tim đập nhanh, lo âu, mất ngủ, run tay hoặc đau đầu sẽ dễ dàng xuất hiện hơn.

Những người có biến thể gen chuyển hóa chậm sẽ nhạy cảm với caffeine hơn rất nhiều thì cần một lượng nhỏ cà phê (1–2 ly nhỏ) cũng có thể gây ra tình trạng say cà phê rõ rệt. Ngược lại, người có gen chuyển hóa nhanh có thể uống 3–4 ly cà phê/ngày mà không cảm thấy khó chịu.

Không chỉ vậy, một số gen khác còn ảnh hưởng đến khả năng vận chuyển dopamine, serotonin và adrenaline – các chất dẫn truyền thần kinh bị kích thích bởi caffeine. Nếu các gen này hoạt động khác biệt, bạn có thể cảm nhận tác dụng của cà phê một cách cực đoan hơn người bình thường: hoặc rất tỉnh táo, hưng phấn, hoặc cực kỳ mệt mỏi, bồn chồn.

Ngoài ra, tuổi tác, giới tính và cả chủng tộc cũng là yếu tố ảnh hưởng đến cách gen hoạt động. Phụ nữ đang mang thai hoặc sử dụng thuốc tránh thai cũng sẽ chuyển hóa caffeine chậm hơn so với bình thường.

Vì vậy, nếu bạn thường xuyên bị say cà phê hoặc có phản ứng bất thường dù chỉ uống ít, rất có thể cơ thể bạn thuộc nhóm người chuyển hóa caffeine chậm do di truyền. Đây là lý do bạn nên lắng nghe cơ thể và điều chỉnh lượng cà phê phù hợp, thay vì cố gắng ép bản thân uống theo thói quen của người khác.

3. Khi bị say cà phê nên làm gì? Một số cách giảm triệu chứng hiệu quả

Tình trạng say cà phê không kéo dài vĩnh viễn, nhưng nó có thể khiến bạn khó chịu trong nhiều giờ liền. Theo các chuyên gia, caffeine cần 5–10 tiếng để đào thải một nửa ra khỏi cơ thể, do đó cảm giác say sẽ giảm dần theo thời gian.

Tuy nhiên, bạn không cần phải chờ đợi một cách bị động. Dưới đây là những cách chữa say cà phê hiệu quả, đơn giản mà bạn có thể áp dụng ngay tại nhà hoặc nơi làm việc.

3.1. Uống nhiều nước lọc

Uống nước lọc là cách giải độc caffeine tự nhiên đơn giản và nhanh chóng. Nước giúp tăng cường quá trình bài tiết, giúp thận hoạt động hiệu quả hơn để loại bỏ caffeine qua đường nước tiểu.

Khi xuất hiện các triệu chứng như chóng mặt, hồi hộp, tim đập nhanh, hãy uống từ 2–3 ly nước lọc trong vòng 30 phút. Tránh uống nước ngọt có gas hoặc nước tăng lực, vì chúng có thể chứa thêm caffeine.

3.2. Vận động nhẹ nhàng

Nếu cảm thấy khó chịu, hãy thử đứng dậy đi lại hoặc thực hiện vài động tác kéo giãn cơ thể. Vận động nhẹ giúp đốt cháy năng lượng dư thừa do caffeine gây ra và ổn định lại nhịp tim.

Bạn không cần tập luyện quá sức. Chỉ cần đi bộ chậm, vươn vai hoặc xoay người nhẹ nhàng trong vài phút cũng đủ để cải thiện cảm giác bồn chồn và hồi hộp.

3.3. Ăn nhẹ với thực phẩm giàu magie và kẽm

Một số loại thực phẩm như chuối, các loại hạt, sô cô la đen chứa nhiều magie và kẽm – hai khoáng chất có khả năng giảm căng thẳng thần kinh và cân bằng chất dẫn truyền bị ảnh hưởng bởi caffeine.

Khi bị say cà phê, bạn có thể ăn một quả chuối hoặc một ít hạt hạnh nhân để giảm bớt cảm giác lo lắng, chóng mặt hoặc run tay. Đây là cách giúp ổn định hệ thần kinh một cách tự nhiên.

3.4. Nghỉ ngơi và hít thở sâu

Một trong những cách đơn giản nhưng hiệu quả để đối phó với cảm giác say là ngồi hoặc nằm xuống nghỉ ngơi. Tìm một nơi yên tĩnh, nhắm mắt lại và thở chậm, sâu bằng bụng để giúp điều hòa lại nhịp tim.

Kỹ thuật thở sâu cũng giúp bạn thoát khỏi trạng thái lo âu và chóng mặt do caffeine gây ra. Nếu có thể, hãy ngủ một giấc ngắn 15–30 phút để cơ thể phục hồi nhanh hơn.

3.5. Tránh thêm caffeine và các chất kích thích khác

Khi đang bị say cà phê, tuyệt đối không uống thêm cà phê, trà đậm, nước tăng lực hay hút thuốc lá. Những chất này sẽ làm tình trạng tồi tệ hơn và gây khó khăn cho quá trình đào thải caffeine.

Ngoài ra, tránh rượu vì nó có thể làm mất nước và khiến hệ thần kinh bị kích thích thêm. Hãy để cơ thể có thời gian tự cân bằng lại.

Xem thêm: Tình yêu cà phê – Cà phê đường phố 2022

Bí quyết uống cà phê lành mạnh

Để phòng ngừa các triệu chứng khó chịu của say cà phê cũng như bảo vệ sức khỏe khỏi những tác dụng phụ của caffeine, bạn có thể áp dụng một số cách uống cà phê tốt cho sức khỏe như sau:

Uống cà phê điều độ 

Hiện tượng say cà phê chủ yếu do bạn nạp quá nhiều lượng cafein so với khả năng tiêu hóa của cơ thể. Để tránh tình trạng này, bạn nên giới hạn lại lượng cà phê. Ngoài ra, bạn cũng nên giảm độ đậm đặc của cà phê mà mình uống.

Chỉ nên uống cà phê sau ăn

Nếu uống cà phê bị say, đó có thể là do thời điểm uống của bạn chưa hợp lý. Thói quen uống cà phê và những đồ uống có chứa caffein khi chưa ăn gì không những khiến bạn dễ say hơn mà còn gây ra các tác động tiêu cực đối với sức khỏe. Vì thế, bạn hãy ăn no trước khi dùng cà phê. Tuy nhiên, bạn không nên uống cà phê sau bữa tối vì điều này có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ.

Không uống cà phê cùng với thuốc

Caffeine có thể phản ứng với một số loại thuốc gây ra tình trạng say cà phê, nguy hiểm hơn là ngộ độc. Vì vậy, bạn nên kiêng cà phê nếu đang sử dụng một loại thuốc nào đó. Nếu cảm thấy khó khăn khi phải cai cà phê, bạn có thể đợi khoảng 2 – 3 tiếng sau khi uống thuốc, sau đó mới uống cà phê để an toàn hơn.

Không uống cà phê với rượu bia

Để tránh bị say cà phê, bạn nên chú ý không pha trộn hoặc uống cùng lúc cà phê với rượu bia. Việc uống cà phê chung với rượu bia là không khoa học, vì các chất này khi uống chung với nhau có thể phản ứng và ảnh hưởng không tốt đến sức khỏe, đặc biệt là hệ tim mạch. Vậy nên, bạn cần tránh uống cà phê sau khi sử dụng rượu bia hoặc ngược lại nhé.

Chọn cà phê nguyên chất

Cà phê nguyên chất là những loại cà phê không pha với bắp, đậu rang hay các phụ phẩm khác. Tuy loại cà phê này có vị hơi nhạt nhưng sẽ tốt cho sức khỏe hơn rất nhiều và hạn chế được tình trạng say cà phê.

Lời kết

Cà phê là một loại thức uống có khả năng gây nghiện bởi hương vị quyến rũ khó cưỡng. Tuy nhiên, tình trạng say cà phê có thể khiến khó chịu hơn. Nếu không thể từ bỏ loại thức uống hấp dẫn này, bạn nên lưu ý các cách chữa say cà phê cũng như các bí quyết uống cà phê lành mạnh nhé.

MON ROASTER là thương hiệu máy rang cà phê công nghiệp, đa dạng các công suất 05kg, 10kg, 20kg, 30kg, 60kg, 120kg. Nếu có nhu cầu mua máy rang cà phê bằng gas , mua máy rang cafe chất lượng tại TPHCM, vui lòng liên hệ với Máy rang cafe MON ROASTER– 0941.423.200 để được tư vấn chi tiết nhất.