6 điều bạn có thể chưa biết về Caffeine

Caffeine là một hợp chất tự nhiên có trong hạt cà phê, trà và một số loại thực vật khác, nổi tiếng với tác dụng kích thích hệ thần kinh và giúp con người tỉnh táo hơn. Trong thế giới cà phê, caffeine không chỉ là thành phần quan trọng nhất mà còn là nguồn cảm hứng cho nhiều huyền thoại và câu chuyện thú vị. Từ việc uống cà phê buổi sáng để bắt đầu ngày mới đến những tranh luận về lượng caffeine có trong từng loại cà phê, chủ đề này luôn nhận được sự quan tâm lớn từ người yêu cà phê.

Bạn có bao giờ thắc mắc cà phê phin chứa bao nhiêu caffeine so với cà phê espresso? Hãy cùng Máy rang cà phê MON ROASTER khám phá những sự thật thú vị về caffeine, để hiểu rõ hơn về thứ chất nhỏ bé nhưng đầy quyền năng đang hiện diện trong mỗi tách cà phê bạn uống mỗi ngày nhé!

Caffeine là gì?

Caffeine là một hợp chất tự nhiên thuộc nhóm alkaloid, được tìm thấy chủ yếu trong hạt cà phê, lá trà, hạt ca cao và một số loại thực vật khác. Đây là chất kích thích hệ thần kinh trung ương phổ biến nhất trên thế giới, có tác dụng giúp tỉnh táo, tăng sự tập trung và cải thiện hiệu suất tinh thần tạm thời.

Với liều lượng vừa phải, caffeine được xem là an toàn đối với sức khỏe và thường được sử dụng rộng rãi trong các loại đồ uống như cà phê, trà, nước tăng lực hoặc socola. Chính nhờ đặc tính kích thích nhẹ cùng với hương vị đặc trưng từ các loại cà phê mà caffeine trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hàng ngày của hàng triệu người trên thế giới.

Cách Caffeine hoạt động trong cơ thể

Khi bạn tiêu thụ caffeine từ các loại cà phê, chất này được hấp thụ nhanh chóng qua niêm mạc ruột và đi thẳng vào máu. Sau đó, caffeine được chuyển hóa tại gan và tạo thành các hợp chất có tác động mạnh đến hệ thần kinh trung ương, đặc biệt là não bộ.

Caffeine hoạt động bằng cách ngăn chặn adenosine, một chất dẫn truyền thần kinh có vai trò gây buồn ngủ và mệt mỏi khi tích tụ trong ngày. Khi adenosine bị ức chế, các tế bào thần kinh vẫn duy trì trạng thái hưng phấn, giúp bạn cảm thấy tỉnh táo và có khả năng tập trung cao hơn.

Bên cạnh đó, caffeine còn kích thích sản xuất adrenaline, một hormone giúp tăng nhịp tim, cải thiện lưu thông máu và đẩy nhanh phản ứng của cơ thể. Thông thường, bạn có thể cảm nhận được tác dụng của caffeine trong vòng hai mươi phút sau khi uống cà phê và hiệu quả cao nhất thường xuất hiện sau khoảng một giờ.

Công dụng của caffeine

Tăng sự tỉnh táo và khả năng tập trung

Caffeine là chất kích thích hệ thần kinh trung ương. Khi được hấp thụ vào cơ thể, caffeine ngăn chặn hoạt động của adenosine – một chất dẫn truyền thần kinh gây buồn ngủ và mệt mỏi.

Nhờ vậy, người sử dụng cảm thấy tỉnh táo hơn, cải thiện khả năng tập trung và phản xạ. Đây là lý do vì sao một tách cà phê vào buổi sáng hoặc đầu giờ làm việc thường được lựa chọn như một “liều thuốc khởi động” cho trí não.

Nhiều nghiên cứu cho thấy rằng lượng caffeine vừa phải có thể giúp cải thiện sự tập trung kéo dài trong các công việc đòi hỏi độ chính xác cao hoặc sự theo dõi liên tục.

Cải thiện trí nhớ ngắn hạn

Một số bằng chứng khoa học cho thấy caffeine có thể hỗ trợ cải thiện loại trí nhớ giúp chúng ta giữ và xử lý thông tin trong thời gian ngắn. Đặc biệt, caffeine tỏ ra hữu ích khi bạn cần học tập, ghi nhớ khái niệm hoặc xử lý thông tin phức tạp trong thời gian ngắn hạn.

Hiệu quả này được ghi nhận rõ rệt trong các hoạt động như đọc hiểu, phân tích dữ liệu hoặc ra quyết định nhanh chóng. Tuy nhiên, hiệu quả có thể khác nhau tùy theo mức độ nhạy cảm của từng người với caffeine.

Tăng hiệu suất thể thao và giảm cảm giác mệt mỏi

Caffeine giúp giải phóng adrenaline, hormone có vai trò quan trọng trong việc chuẩn bị cơ thể cho hoạt động thể chất. Hormone này làm tăng nhịp tim, thúc đẩy lưu thông máu và cung cấp năng lượng cho cơ bắp hoạt động.

Các vận động viên chuyên nghiệp thường sử dụng caffeine như một phần của chiến lược nâng cao thành tích. Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng caffeine có thể cải thiện sức bền, thời gian phản ứng và giảm cảm giác mỏi cơ khi luyện tập cường độ cao.

Ngoài ra, caffeine còn hỗ trợ tinh thần thi đấu và giảm căng thẳng trước khi bước vào thi đấu thể thao.

Hỗ trợ quá trình trao đổi chất và giảm cân

Một trong những công dụng phổ biến của caffeine là khả năng thúc đẩy quá trình trao đổi chất. Khi caffeine đi vào cơ thể, nó kích hoạt hệ thần kinh giao cảm, làm tăng tốc độ đốt cháy calo ngay cả khi bạn đang nghỉ ngơi.

Caffeine cũng có khả năng hỗ trợ quá trình phân giải mỡ bằng cách tăng cường hoạt động của enzym lipase – enzyme chịu trách nhiệm phá vỡ chất béo tích trữ thành axit béo tự do, từ đó được chuyển hóa thành năng lượng.

Vì lý do này, caffeine thường là thành phần chính trong nhiều sản phẩm hỗ trợ giảm cân hoặc thực phẩm chức năng dành cho người ăn kiêng.

Bảo vệ chức năng não bộ

Một số nghiên cứu dịch tễ học lớn trên thế giới chỉ ra rằng những người có thói quen tiêu thụ caffeine ở mức vừa phải thường có nguy cơ thấp hơn mắc các bệnh thoái hóa thần kinh như Alzheimer và Parkinson.

Tác dụng này có thể đến từ việc caffeine làm giảm sự tích tụ các mảng amyloid trong não – nguyên nhân phổ biến gây suy giảm trí nhớ và chức năng não ở người lớn tuổi. Ngoài ra, caffeine còn có khả năng bảo vệ tế bào thần kinh khỏi các phản ứng viêm và oxy hóa.

Việc duy trì lượng caffeine hợp lý mỗi ngày được cho là có thể góp phần làm chậm quá trình lão hóa não bộ và kéo dài khả năng nhận thức trong tuổi già.

Hỗ trợ chức năng gan

Nhiều nghiên cứu đã ghi nhận mối liên hệ giữa việc uống cà phê có chứa caffeine với chức năng gan khỏe mạnh hơn. Đặc biệt, caffeine có thể làm giảm nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu, xơ gan, cũng như hỗ trợ cải thiện men gan trong những người có nguy cơ cao.

Cơ chế của tác dụng này chưa được hiểu hoàn toàn rõ ràng, nhưng các chuyên gia cho rằng caffeine có thể giúp điều hòa quá trình chuyển hóa lipid và giảm viêm trong tế bào gan.

Việc duy trì thói quen uống cà phê một cách kiểm soát và đều đặn có thể đóng vai trò như một yếu tố hỗ trợ bảo vệ gan khỏi tổn thương lâu dài.

Giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại hai

Tiêu thụ caffeine thông qua cà phê đã được chứng minh có liên quan đến việc giảm nguy cơ mắc bệnh tiểu đường loại hai trong nhiều nghiên cứu quan sát trên quy mô lớn. Caffeine có khả năng cải thiện độ nhạy insulin (một yếu tố then chốt trong việc kiểm soát đường huyết).

Ngoài ra, caffeine cũng ảnh hưởng đến quá trình sản xuất glucose tại gan, giúp ổn định mức đường huyết trong cơ thể. Dù vẫn cần thêm nhiều nghiên cứu sâu hơn, nhưng những bằng chứng hiện tại cho thấy việc tiêu thụ cà phê có caffeine ở mức độ vừa phải có thể mang lại lợi ích nhất định cho người có nguy cơ tiền tiểu đường.

Ảnh hưởng tiêu cực khi tiêu thụ quá nhiều cà phê chứa caffeine

Mặc dù caffeine mang lại nhiều lợi ích, nhưng tiêu thụ quá mức có thể dẫn đến nhiều tác dụng phụ không mong muốn. Một trong những biểu hiện rõ rệt nhất là cảm giác bồn chồn, lo lắng và tim đập nhanh.

Caffeine có thể làm gián đoạn chu kỳ giấc ngủ nếu được tiêu thụ vào cuối ngày. Việc mất ngủ kéo dài có thể ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể, làm giảm hiệu suất làm việc và gia tăng nguy cơ mắc bệnh mạn tính.

Ở liều cao, caffeine còn gây ra tình trạng mất nước nhẹ do có tính chất lợi tiểu. Điều này đặc biệt cần được chú ý với những người thường xuyên uống cà phê nhưng không bổ sung đủ nước lọc trong ngày.

Một số người có cơ địa nhạy cảm với caffeine có thể gặp phải tình trạng đau đầu, run tay, hay rối loạn tiêu hóa sau khi uống cà phê. Các triệu chứng này thường xảy ra khi vượt quá ngưỡng dung nạp cá nhân hoặc uống cà phê khi đói.

Ngoài ra, việc lệ thuộc vào caffeine có thể dẫn đến hội chứng nghiện nhẹ. Khi không được cung cấp đủ caffeine như thường lệ, cơ thể có thể phản ứng bằng cách gây mệt mỏi, khó chịu hoặc mất tập trung.

Thời điểm lý tưởng để uống cafe?

Thời điểm bạn sử dụng cà phê có thể ảnh hưởng rõ rệt đến hiệu quả hấp thụ caffeine trong cơ thể. Theo nhiều nghiên cứu, khoảng 9 đến 10 giờ sáng là lúc cà phê phát huy tác dụng tốt nhất mà không làm rối loạn giấc ngủ.

Đây là thời điểm nồng độ cortisol bắt đầu giảm, cho phép caffeine hoạt động tối ưu trong việc nâng cao sự tỉnh táo và tập trung. Uống cà phê vào thời điểm này giúp giảm thiểu khả năng bị kích thích quá mức trong ngày.

Việc uống cà phê quá muộn có thể gây ra tình trạng mất ngủ vì caffeine có thời gian tồn tại khá lâu trong cơ thể. Nhiều chuyên gia khuyến cáo nên hạn chế dùng cà phê sau 2 giờ chiều để không ảnh hưởng đến chất lượng giấc ngủ.

Khả năng hấp thụ caffeine còn phụ thuộc vào thói quen và cơ địa mỗi người. Nếu bạn tiêu thụ cà phê vào cùng một khung giờ mỗi ngày, cơ thể sẽ điều chỉnh phản ứng phù hợp theo chu kỳ sinh học đó.

Đối với người uống cà phê không đều đặn, tác động của caffeine có thể mạnh hơn và dễ gây ra các phản ứng như hồi hộp hoặc đau đầu nhẹ. Việc duy trì tần suất và thời điểm dùng cà phê ổn định sẽ giúp cơ thể thích nghi hiệu quả hơn.

Không có một khung giờ duy nhất phù hợp cho tất cả mọi người. Điều quan trọng là theo dõi phản ứng cơ thể sau mỗi lần sử dụng cà phê và điều chỉnh thời điểm sao cho hợp lý với nhu cầu cá nhân.

>>> Xem thêm: Top 5 loại hạt cafe được sử dụng phổ biến ở Việt Nam

Uống bao nhiêu caffeine là an toàn?

Câu hỏi về mức độ an toàn của việc tiêu thụ caffeine đã được nghiên cứu rộng rãi trong nhiều thập kỷ qua. Một nghiên cứu từ Đại học Adelaide (Úc) đã ghi nhận rằng cần tiêu thụ ít nhất 8,5 ly cà phê espresso mới gây ra thay đổi đáng kể về nhịp tim ở người bình thường.

Tăng nhịp tim là một trong những phản ứng sinh lý phổ biến của cơ thể khi hấp thụ quá nhiều caffeine. Tuy nhiên, nghiên cứu cũng chỉ ra rằng liều lượng này cao hơn rất nhiều so với mức tiêu thụ thông thường trong một ngày.

Theo Cơ quan Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), mức tiêu thụ caffein được coi là an toàn cho người trưởng thành khỏe mạnh là khoảng 400 miligam mỗi ngày. Con số này tương đương với khoảng 4 đến 5 tách cà phê phin tùy loại và cách pha.

Ngoài ra, Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ khuyến nghị những người có vấn đề về tim mạch nên cẩn trọng với lượng caffein tiêu thụ, vì nó có thể gây tăng huyết áp tạm thời. Mỗi người có mức độ nhạy cảm khác nhau với caffein, vì vậy việc theo dõi phản ứng cá nhân là rất quan trọng.

Một báo cáo từ Tạp chí Dinh dưỡng Lâm sàng Hoa Kỳ (AJCN) cũng chỉ ra rằng uống quá 600 miligam caffein mỗi ngày có thể gây ra các triệu chứng như lo lắng, mất ngủ hoặc rối loạn tiêu hóa. Do đó, việc duy trì liều lượng vừa phải không chỉ giúp tận hưởng cà phê ngon mà còn bảo vệ sức khỏe lâu dài.

>>> Xem thêm: Gợi ý những loại thức uống giúp tỉnh táo

Cà phê Decaf có chứa Caffeine không?

Mặc dù mang tên gọi “decaf” với hàm ý đã khử caffein, nhưng cà phê decaf thực tế vẫn chứa một lượng caffein nhất định. Các quy trình loại bỏ caffein dù hiện đại đến đâu cũng không thể hoàn toàn loại trừ 100% hàm lượng này.

Thông thường, hàm lượng caffein còn lại trong cà phê decaf dao động từ 1 đến 10% so với cà phê thông thường, tùy thuộc vào phương pháp khử caffein được sử dụng.

Trong một tách cà phê decaf tiêu chuẩn, người ta ước tính có khoảng từ 5 đến 10 miligam caffein.

Để so sánh, sô cô la nóng chứa khoảng 5 đến 12 miligam caffein, trong khi trà đen dao động từ 30 đến 80 miligam mỗi tách. Cà phê pha thông thường có thể chứa từ 100 đến 200 miligam caffein, cho thấy sự chênh lệch rõ rệt với cà phê decaf.

Điều này cho thấy rằng dù cà phê decaf không hoàn toàn không chứa caffeine, nhưng lượng caffeine thấp đến mức không gây ảnh hưởng đáng kể đến hệ thần kinh trung ương ở hầu hết người dùng. Đây là lựa chọn phù hợp với những người nhạy cảm với caffein, đang mang thai hoặc có các vấn đề về tim mạch.

Tuy nhiên, với những người tuyệt đối cần kiêng caffein do chỉ định y tế, việc tiêu thụ cà phê decaf cũng nên được cân nhắc kỹ lưỡng. Trong trường hợp này, cần đọc kỹ thành phần sản phẩm hoặc tham khảo ý kiến bác sĩ chuyên khoa trước khi sử dụng.

Cà phê rang đậm có nhiều Caffein không?

Nhiều người cho rằng cà phê rang đậm có hàm lượng caffeine cao hơn vì vị của nó mạnh hơn. Tuy nhiên, cũng có ý kiến trái chiều cho rằng quá trình rang ở nhiệt độ cao sẽ làm giảm lượng caffeine trong hạt cà phê.

Trên thực tế, caffeine là một phân tử có khả năng chịu nhiệt rất tốt và không bị phân hủy trong quá trình rang. Do đó, không có căn cứ khoa học cho việc caffeine bị mất đi khi rang đậm.

Một số nghiên cứu cho thấy nếu các yếu tố như nguồn gốc và khối lượng hạt được giữ nguyên, sự khác biệt về hàm lượng caffeine giữa cà phê rang nhạt, rang vừa và rang đậm là không đáng kể. Điều này đồng nghĩa với việc độ đậm vị không phản ánh chính xác lượng caffeine có trong mỗi ly cà phê.

Vị mạnh của cà phê rang đậm chủ yếu đến từ quá trình caramel hóa và phân hủy các hợp chất hữu cơ khác trong hạt, chứ không phải từ hàm lượng caffeine. Ngược lại, cà phê rang nhạt thường giữ lại nhiều đặc tính tự nhiên của hạt hơn, bao gồm cả axit hữu cơ và hương thơm nhẹ.

Caffeine vẫn là một trong những thành phần chính thu hút người uống cà phê trên toàn thế giới. Tuy nhiên, mỗi loại cà phê đều mang đến trải nghiệm vị giác khác nhau, và lượng caffeine không phải là yếu tố duy nhất quyết định độ mạnh hay yếu của một ly cà phê.

Nếu bạn đang muốn hiểu rõ hơn về ảnh hưởng của nhiệt độ và thời gian rang đến chất lượng cà phê, hãy tham khảo các dòng máy rang cà phê chất lượng cao từ MON ROASTER. Công nghệ chính xác trong từng mẻ rang sẽ giúp bạn kiểm soát hương vị và hàm lượng caffeine một cách tối ưu.

>> Xem thêm các loại máy rang cf khác của MON ROASTER: https://mayrangcaphe.org/