7 bước sử dụng vòng tròn hương vị cà phê

Để việc phân biệt hương vị cà phê diễn ra dễ dàng hơn, vòng tròn hương vị cà phê đã ra đời với nhiều tâm huyết của các nhà nghiên cứu SCA. Và để biết thêm về cách sử dụng nó như thế nào, theo chân MON ROASTER qua bài viết sau nhé!

Tìm hiểu vòng tròn hương vị cà phê

Được xuất bản lần đầu trong cẩm nang cafe vào năm 1995, vòng tròn hương vị cà phê (Coffee Taster’s Flavor Wheel) là một tài nguyên quý giá dành cho việc đánh giá cảm quan về cafe được tạo nên dưới sự hợp tác của WRC (World Coffee Research) và SCA (Specialty Coffee Association). Đối với các Cupper, nhà nghiên cứu hay bất kỳ ai yêu thích cafe thì đây là một công cụ hỗ trợ khám phá từng hương vị vốn có trong ly cà phê một cách đơn giản và chính xác nhất.

Qua sự tìm hiểu về vòng tròn hương vị cà phê bạn sẽ thấy được sự kỳ công trong việc hình thành và phát triển bảng phân loại hương vị được thực hiện bởi SCA. Nhưng cách sử dụng vòng tròn hương vị cà phê không mấy phức tạp như cách nó được nghiên cứu.

Các bước sử dụng vòng tròn hương vị cà phê

Nỗ lực của những nhà khoa học là tạo ra một công cụ có thể hỗ trợ đơn giản nhất để bất kỳ ai cũng có thể tiếp cận các cấu trúc hương vị phức tạp của cafe. Với thứ tự 7 bước và một số ý nhỏ từ các nhà khoa học của SCA dưới đây là bạn có thể “đọc hiểu” hương vị trong cốc cà phê của mình.

Bước 1: Đọc và làm quen với cấu trúc vòng tròn hương vị cà phê

Vòng tròn hương vị cà phê là đại diện cho một bức tranh toàn cảnh, một thế giới về hương vị của cà phê. Nửa trên vòng tròn tập trung miêu tả các hương vị tích cực và nửa dưới đề cập đến các hương vị khiếm khuyết như: Fermented, Sour, Phenolic, Musty, Moldy.

Bước 2: Nếm cafe đúng cách

Chúng ta có thể sử dụng vòng tròn hương vị cà phê trong thử nếm cafe ngẫu nhiên hoặc cupping một cách chuyên nghiệp. Ở hai tình huống, chúng ta cần chuẩn bị cafe một cách cẩn thận và quan sát tách cà phê vào từng giai đoạn khác nhau: Mùi hương thoát ra khi xay, mùi thơm toả ra lúc cafe ngâm trong nước và hương vị khi thưởng thức cà phê.

Thêm một vấn đề cần lưu ý là “Flavor” (hương vị) là sự kết hợp của khứu giác và vị giác. Vòng tròn hương vị cà phê được thể hiện dựa trên những thuộc tính vị giác cơ bản và mùi hương tinh khiết nhất (những thứ chỉ có thể ngửi).

Xem thêm: Phương pháp chế biến hạt cafe

Bước 3: Bắt đầu tại trung tâm vòng tròn hương vị cà phê

Vòng tròn hương vị cà phê được thiết kế theo 3 tầng từ trong ra ngoài. Các mô tả hương vị chung nhất được đặt gần trung tâm, cụ thể hơn khi lần lượt đi ra các lớp bên ngoài. Tùy theo khả năng cảm nhận của bản thân có thể dừng lại tại bất kỳ tầng nào. Đây được xem là chức năng quan trọng nhất của vòng tròn hương vị cà phê, làm quen với những hương vị đơn giản nhất sau đó mới có thể gọi tên chính xác những hương vị phức tạp hơn.

Bước 4: Đọc Lexicon

Như đã nói ở trên, vòng tròn hương vị cà phê được sử dụng bởi các nhà nghiên cứu chuyên nghiệp nhưng phần lớn chúng ta không được huấn luyện bài bản về phương pháp này nhưng bạn vẫn có thể nghiên cứu từ hệ thống từ vựng mô tả hương vị của vòng tròn hương vị cà phê.

Mỗi thuộc tính đều có một định nghĩa và một phần tham chiếu để diễn giải cụ thể, tất cả các thuật ngữ trong vòng tròn hương vị cà phê được mô tả chính xác và chi tiết với – Sensory Lexicon.

Bước 5: Kiểm tra những mối liên hệ

Một lưu ý trong việc phân tích hương vị trên các phân lớp của Vòng tròn hương vị cà phê là những ô thuộc tính được sắp xếp với khoảng cách khác nhau. Nếu hai ô màu thuộc tính được sắp xếp với nhau qua một khe rất hẹp – điều này có nghĩa là các nhà khoa học của SCA cho rằng các thuộc tính này có sự liên quan chặt chẽ với nhau. Ngược lại, nếu khoảng cách giữa các ô thuộc tính quá rộng thì chúng ít tương đồng với nhau hơn.

Bên cạnh đó, khi xét từ ngoài vào trong các khoảng cách càng rộng đến tâm của vòng tròn, người nếm sẽ càng ít tìm thấy sự tương đồng giữa các thuộc tính với nhau. Điều này rất hữu ích như một thước đo phương sai để so sánh trải nghiệm của những người nếm khác nhau.

Bước 6: Hình dung đến màu sắc

Không phải một cách ngẫu nhiên mà vòng tròn hương vị cà phê có các màu sắc như vậy. Ý thức thị giác của chúng ta có liên quan chặt chẽ với vị giác. Do đó, chúng ta thường dùng thuật ngữ vị giác để kết hợp với màu sắc như: màu vàng ngọt ngào, màu xanh chua,..

Bước 7: Sử dụng từ ngữ của riêng bạn

Điều thú vị ở những công cụ này là chúng tạo ra một ngôn ngữ chung, cơ bản cho người thưởng thức cafe. Sự xuất hiện của vòng tròn hương vị cà phê chuẩn có nghĩa là tất cả các chuyên gia cà phê có cùng một cơ sở để nghiên cứu, cùng một tài liệu trong phòng thí nghiệm và tại cửa hàng thử nếm,…

Những mô tả giàu sức tưởng tượng và các thuật ngữ sinh động là điểm cộng nhưng đôi khi chúng khiến việc giao tiếp trở nên khó khăn hơn. Vì thế, trong một số bối cảnh nhất định, việc sử dụng ngôn ngữ chung – được thể hiện trong vòng tròn này, là cách nhất quán và đơn giản nhất cho những ai muốn giao tiếp về kiến thức cafe.

Lợi ích của việc sử vòng tròn hương vị cà phê

Nâng Cao Kỹ Năng Thử Nếm Cá Nhân

Một trong những lợi ích rõ ràng nhất của vòng tròn hương vị cà phê là khả năng cải thiện đáng kể kỹ năng thử nếm cá nhân.

Cung cấp từ vựng chuẩn hóa: Trước khi có vòng tròn hương vị cà phê, việc mô tả hương vị cà phê thường mang tính chủ quan và mơ hồ. Người ta có thể nói cà phê “ngon” hoặc “đắng”, nhưng những từ này không đủ để diễn tả sự phức tạp.

Vòng tròn hương vị cà phê cung cấp một bộ từ vựng phong phú và chuẩn hóa, chia hương vị thành các nhóm lớn rồi chi tiết hóa thành các sắc thái nhỏ hơn. Điều này giúp người thử nếm có thể xác định và gọi tên chính xác các nốt hương mình cảm nhận được.

Giúp nhận diện hương vị ẩn giấu: Vòng tròn hương vị cà phê đóng vai trò như một “bản đồ”, gợi ý cho người thử nếm các nhóm hương và mùi có thể xuất hiện trong cà phê. Khi bạn nếm một ly cà phê và cảm thấy có gì đó “tươi mát”, việc tham khảo vòng tròn hương vị cà phê có thể giúp bạn xác định đó có phải là “Herbal” hay “Citrus” hay không.

Việc này giúp rèn luyện bộ não và vòm miệng để phát hiện ra các sắc thái mà trước đây có thể đã bỏ qua. Sự luyện tập thường xuyên với vòng tròn hương vị cà phê sẽ biến việc nếm cà phê từ một hành động đơn thuần thành một buổi phân tích cảm quan sâu sắc.

Rèn luyện khả năng phân biệt và phân loại: Vòng tròn hương vị cà phê được cấu trúc theo dạng hình tròn đồng tâm, đi từ các nhóm hương vị chung ở trung tâm ra đến các sắc thái cụ thể hơn ở vành ngoài. Cấu trúc này giúp người thử nếm rèn luyện khả năng phân biệt giữa các hương vị gần giống nhau và phân loại chúng vào đúng nhóm.

Chuẩn Hóa Giao Tiếp Trong Ngành Cà Phê

Đối với ngành cà phê, nơi sự hợp tác và trao đổi thông tin là yếu tố sống còn, vòng tròn hương vị cà phê đóng vai trò là một “ngôn ngữ chung”.

• Loại bỏ sự mơ hồ trong mô tả sản phẩm: Khi một nhà rang xay mô tả sản phẩm của họ là “có hương hoa và trái cây”, vòng tròn hương vị cà phê giúp cụ thể hóa những mô tả đó. Các cửa hàng bán lẻ và barista cũng dễ dàng hơn trong việc truyền tải thông tin chính xác về cà phê cho khách hàng khi sử dụng các thuật ngữ từ vòng tròn hương vị cà phê.
• Hỗ trợ quá trình kiểm soát chất lượng: Vòng tròn hương vị cà phê cung cấp một khung tham chiếu để đánh giá và so sánh hương vị của từng lô cà phê. Nếu một mẻ rang có hương vị không mong muốn, vòng tròn hương vị cà phê giúp xác định chính xác vấn đề để tìm ra nguyên nhân và khắc phục.
• Thúc đẩy giao tiếp giữa các khâu trong chuỗi cung ứng: Từ người nông dân trồng cà phê, nhà nhập khẩu, nhà rang xay, đến barista, mọi mắt xích trong chuỗi cung ứng đều có thể sử dụng vòng tròn hương vị cà phê để trao đổi thông tin về đặc tính của hạt cà phê. Một người nông dân có thể mô tả cà phê của họ có nốt “Citrus” và “Chocolate”, giúp nhà rang xay có định hướng rang phù hợp.
• Tạo cơ sở cho giáo dục và đào tạo: Vòng tròn hương vị cà phê là một phần cốt lõi trong các khóa học đào tạo cà phê chuyên nghiệp, từ SCA Barista Skills đến SCA Roasting hay SCA Sensory Skills. Nó cung cấp một cấu trúc logic để người học tiếp thu kiến thức về hương vị, rèn luyện vòm miệng và chuẩn bị cho các kỳ thi chứng chỉ.

Hỗ Trợ Phát Triển Sản Phẩm Và Đổi Mới

Vòng tròn hương vị cà phê không chỉ dùng để mô tả mà còn là nguồn cảm hứng cho sự sáng tạo.

• Phát triển hồ sơ rang: Nhà rang xay sử dụng vòng tròn hương vị cà phê để xác định những hương vị mong muốn trong một loại hạt cà phê cụ thể và từ đó điều chỉnh hồ sơ rang để làm nổi bật những đặc tính đó. Nếu muốn làm nổi bật hương “Berry” trong một loại Arabica Ethiopia, họ sẽ điều chỉnh quá trình rang để kéo dài giai đoạn phát triển nhất định, dựa trên kiến thức từ vòng tròn hương vị cà phê.
• Tạo ra các hỗn hợp độc đáo: Khi pha trộn các loại cà phê khác nhau, vòng tròn hương vị cà phê giúp nhà rang xay hình dung được hương vị tổng thể của hỗn hợp và điều chỉnh tỷ lệ các loại hạt để đạt được sự cân bằng mong muốn. Kết hợp một loại Robusta có nốt “Nutty” và “Caramel” với một loại Arabica có nốt “Citrus” và “Floral” để tạo ra một blend phức tạp hơn.
• Đổi mới trong pha chế: Barista có thể sử dụng kiến thức về vòng tròn hương vị cà phê để sáng tạo ra các công thức pha chế mới, kết hợp cà phê với các nguyên liệu khác nhằm làm nổi bật hoặc bổ sung cho các nốt hương có sẵn trong cà phê

Nâng Cao Trải Nghiệm Người Tiêu Dùng

Đối với người tiêu dùng cuối, vòng tròn hương vị cà phê biến việc thưởng thức cà phê thành một trải nghiệm sâu sắc và thú vị hơn.

• Lựa chọn cà phê phù hợp sở thích: Khi hiểu được các thuật ngữ trên vòng tròn hương vị cà phê, người tiêu dùng có thể dễ dàng hơn trong việc lựa chọn loại cà phê phù hợp với khẩu vị của mình. Nếu họ thích hương vị “Fruity”, họ sẽ tìm kiếm những loại cà phê có mô tả sử dụng các thuật ngữ như “Berry”, “Citrus”, “Stone Fruit”.
• Trải nghiệm cà phê sâu sắc hơn: Vòng tròn hương vị cà phê khuyến khích người tiêu dùng chậm lại, tập trung vào các giác quan khi thưởng thức cà phê. Nó biến việc uống cà phê từ một hành động đơn thuần thành một cuộc khám phá các nốt hương, mùi thơm và cảm giác trong miệng.
• Tham gia vào cộng đồng cà phê: Khi người tiêu dùng bắt đầu sử dụng ngôn ngữ của vòng tròn hương vị cà phê, họ có thể dễ dàng tham gia vào các cuộc thảo luận, trao đổi kinh nghiệm với những người đam mê cà phê khác, từ đó mở rộng kiến thức và kết nối.

Đóng Góp Vào Sự Phát Triển Bền Vững Của Ngành Cà Phê

Mặc dù có vẻ gián tiếp, việc sử dụng rộng rãi vòng tròn hương vị cà phê cũng góp phần vào sự phát triển bền vững của ngành.

• Thúc đẩy giá trị cà phê đặc sản: Khi người tiêu dùng và các nhà rang xay có khả năng đánh giá và phân biệt được các hương vị tinh tế, họ sẽ sẵn sàng trả giá cao hơn cho cà phê đặc sản. Điều này khuyến khích người nông dân đầu tư vào quy trình trồng trọt và sơ chế chất lượng cao hơn, tạo ra một chuỗi giá trị bền vững hơn.
• Minh bạch và công bằng: Ngôn ngữ chuẩn hóa của vòng tròn hương vị cà phê giúp đánh giá công bằng chất lượng của cà phê từ các nguồn khác nhau, thúc đẩy sự minh bạch trong giao dịch và đảm bảo người nông dân được đền đáp xứng đáng cho chất lượng sản phẩm của họ.

Vòng tròn hương vị cà phê không chỉ là một công cụ đơn thuần mà là một tài sản vô giá đối với bất kỳ ai làm việc hoặc có niềm đam mê với cà phê. Từ việc nâng cao kỹ năng thử nếm cá nhân, chuẩn hóa giao tiếp trong ngành, hỗ trợ phát triển sản phẩm, nâng cao trải nghiệm người tiêu dùng, đến việc đóng góp vào sự phát triển bền vững, lợi ích mà vòng tròn hương vị cà phê mang lại là rất lớn.

Việc học cách sử dụng và ứng dụng vòng tròn hương vị cà phê vào thực tiễn sẽ mở ra một thế giới hương vị phong phú, giúp bạn khám phá và trân trọng hơn nữa thức uống tuyệt vời này. Hãy bắt đầu hành trình của bạn với vòng tròn hương vị cà phê ngay hôm nay!

Tạm kết

Cuối cùng, hãy đừng ngần ngại làm quen với vòng tròn hương vị cà phê nhiều lần để càng nỗ lực và thực hành nhiều hơn, bạn sẽ càng sớm nhận ra chính xác hương vị cafe hơn.

Ngoài ra nếu bạn đang tìm máy rang cà phê giá rẻ hãy tham khảo các loại máy rang 5kg, 7kg, 10kg,…tại Mon Roaster nhé. Không chỉ cung cấp các loại máy rang cafe mà chúng tôi còn là xưởng rang xay cà phê nguyên chất, uy tín, chất lượng tại TPHCM. Nếu có thắc mắc vui lòng liên hệ hotline: 0941 42 3200 để được tư vấn nhé!