Hạn sử dụng của cà phê rang xay và 3 cách bảo quản đúng chuẩn

Câu hỏi “Hạn sử dụng của cà phê rang xay bao lâu?” không chỉ là một vấn đề kỹ thuật mà còn là cốt lõi của việc duy trì chất lượng. Cùng Mon Roaster đi sâu vào khoa học đằng sau sự mất tươi mới của cà phê, cung cấp các mốc hạn sử dụng của cà phê rang xay chính xác và phân tích ba phương pháp bảo quản hiệu quả nhất.

Khoa học về sự mất tươi mới của cà phê

Để hiểu hạn sử dụng của cà phê rang xay, chúng ta cần khám phá những phản ứng hóa học diễn ra ngay sau khi hạt cà phê rời khỏi máy rang. Những quá trình này, dù không thể nhìn thấy bằng mắt thường, nhưng lại tác động mạnh mẽ đến hương vị và mùi thơm mà chúng ta thưởng thức.

Quá trình thoát khí

Sau khi được rang, cà phê ngay lập tức bắt đầu quá trình giải phóng khí CO2, đây là một hiện tượng hoàn toàn tự nhiên và cần thiết. Từ đó hạn sử dụng của cà phê rang xay bắt đầu diễn ra, cho phép nước thấm vào hạt một cách đồng đều hơn trong quá trình pha.

• Giai đoạn ban đầu: Hạt cà phê giải phóng phần lớn CO2. Trong giai đoạn này, nếu pha cà phê, bạn sẽ thấy bọt khí sủi bọt mạnh mẽ, một dấu hiệu cho thấy cà phê còn rất tươi. Đây là thời điểm vàng để thưởng thức hương vị trọn vẹn.
• Tác động đến hương vị: Quá trình thoát khí không chỉ loại bỏ CO2 mà còn mang theo các hợp chất dễ bay hơi, chính là nguồn gốc của hương thơm phức tạp của cà phê. Khi hạt cà phê càng giải phóng nhiều khí, nó cũng càng mất đi các hợp chất này. 

Quá trình oxy hóa

Oxy hóa là kẻ thù số một hạn sử dụng của cà phê rang xay. Phản ứng này xảy ra khi các hợp chất hữu cơ trong cà phê, đặc biệt là các loại dầu và lipid, tiếp xúc với oxy trong không khí.

• Diễn biến của phản ứng: Oxy hóa làm các loại dầu trong cà phê trở nên ôi thiu. Điều này không chỉ tạo ra một hương vị đắng, chát, hoặc vị “béo” khó chịu mà còn phá hủy các hợp chất thơm tinh tế.
• So sánh giữa hạt và bột: Đây là điểm mấu chốt để hiểu tại sao hạn sử dụng của cà phê rang xay lại ngắn hơn nhiều so với hạt rang nguyên. Khi được xay thành bột, diện tích bề mặt tăng lên gấp hàng chục nghìn lần.
• Tác động đến hương vị: Cà phê bị oxy hóa sẽ mất đi vị chua thanh, vị ngọt tự nhiên và thay vào đó là vị đắng không mong muốn, đôi khi có cả vị “cám” hoặc “gỗ”.

Tác động của nhiệt độ, ánh sáng và độ ẩm

Ngoài không khí, ba yếu tố môi trường này cũng đóng vai trò quan trọng trong việc quyết định hạn sử dụng của cà phê rang xay.

• Nhiệt độ: Nhiệt độ cao làm tăng tốc độ của tất cả các phản ứng hóa học, bao gồm cả quá trình thoát khí và oxy hóa. Việc để cà phê gần bếp nấu, lò nướng hoặc các nguồn nhiệt khác sẽ làm cà phê nhanh chóng mất đi độ tươi.
• Ánh sáng: Đặc biệt là ánh sáng mặt trời, có thể làm phân hủy các hợp chất hữu cơ và làm hỏng dầu trong cà phê, gây ra vị ôi thiu.
• Độ ẩm: Cà phê có tính hút ẩm rất cao. Khi tiếp xúc với độ ẩm, nó sẽ hấp thụ nước, làm giảm độ đậm đặc của hương vị và tạo điều kiện cho nấm mốc phát triển. Độ ẩm cũng có thể làm cà phê bị vón cục, ảnh hưởng đến quá trình pha chế.

Xem thêm bài viết liên quan: 4 Lưu ý quan trọng khi bảo quản cà phê Arabica rang đậm tại nhà

Hạn sử dụng của cà phê rang xay

Khi nói về hạn sử dụng của cà phê rang xay, chúng ta không chỉ nói về thời điểm cà phê “hỏng” mà còn là thời gian nó duy trì được chất lượng đỉnh cao. Điều này phụ thuộc vào hình thức bảo quản và trạng thái của cà phê.

Hạt cà phê rang nguyên

Đối với hạt cà phê rang nguyên, các chuyên gia thường đồng ý rằng hạn sử dụng của cà phê rang xay thời gian là từ 2 đến 4 tuần sau ngày rang.

• Thời gian vàng: 7 đến 14 ngày sau khi rang. Đây là khoảng thời gian lý tưởng để cà phê đã thoát khí đủ để pha chế, nhưng chưa mất đi các hợp chất thơm.
• Thời gian sử dụng tốt: 2 đến 4 tuần. Cà phê vẫn ngon và có thể pha chế, nhưng hương vị đã bắt đầu giảm sút.
• Thời gian sau đó: Sau 4 tuần, cà phê bắt đầu trở nên cũ, hương vị dần trở nên “phẳng” và thiếu sức sống. Mặc dù vẫn có thể uống được, nhưng hương vị không còn phản ánh đúng chất lượng hạt ban đầu.

Cà phê rang xay 

Đây là điểm khác biệt lớn nhất và là lý do tại sao câu hỏi về hạn sử dụng của cà phê rang xay lại quan trọng.

• Thời gian vàng: Ngay sau khi được xay, các hợp chất dễ bay hơi bắt đầu bay hơi với tốc độ cực nhanh, làm cho hương thơm và vị ngon giảm đi đáng kể. Đó là lý do tại sao các barista chuyên nghiệp luôn xay cà phê ngay trước khi pha.
• Thời gian sử dụng tốt nhất: Trong vòng 24-48 giờ sau khi xay. Nếu được bảo quản trong hộp kín, bạn vẫn có thể sử dụng cà phê xay trong khoảng thời gian này, tuy nhiên chất lượng đã giảm đi nhiều.
• Thời gian sau đó: Sau 3 ngày, cà phê xay đã mất đi phần lớn hương vị, trở nên đắng và nhạt. Pha một tách cà phê từ bột cà phê đã xay vài ngày có thể cho kết quả tương tự như cà phê hòa tan.

Cà phê thương mại

Hạn sử dụng của cà phê rang xay của các gói cà phê thương mại thường ghi ngày “sử dụng tốt nhất trước” chứ không phải ngày hết hạn. Đây chỉ là một hướng dẫn.

• Cà phê đóng gói chân không/đóng túi có van một chiều: Nhờ công nghệ này, cà phê có thể giữ được độ tươi lâu hơn, đôi khi lên đến 6 tháng hoặc 1 năm. Tuy nhiên, sau khi mở túi, hạn sử dụng của cà phê rang xay sẽ trở lại mốc như cà phê thông thường.
• Ngày hết hạn có ý nghĩa gì?: Ngày này chỉ ra rằng cà phê sẽ không bị “hỏng” theo nghĩa mốc hay nấm. Tuy nhiên, hương vị đã không còn ngon. Việc pha cà phê sau ngày này sẽ cho một tách cà phê cũ, thiếu hương thơm.

Cách bảo quản cà phê đúng chuẩn

Sau khi đã hiểu rõ về hạn sử dụng của cà phê rang xay, điều quan trọng nhất là áp dụng các phương pháp bảo quản đúng cách để kéo dài tuổi thọ của hạt.

Phương pháp 1: Bảo quản trong hộp kín, không trong suốt

Đây là nguyên tắc vàng trong hạn sử dụng của cà phê rang xay, nhằm bảo vệ cà phê khỏi hai kẻ thù lớn nhất: không khí và ánh sáng.

• Lý thuyết: Khi tiếp xúc với không khí, cà phê sẽ bị oxy hóa. Hộp kín sẽ ngăn chặn quá trình này. Ánh sáng, đặc biệt là tia UV, sẽ phá hủy các hợp chất hữu cơ, gây ôi thiu.
• Cách thực hiện:
  1. Chọn vật liệu: Sử dụng các hộp đựng làm từ vật liệu không phản ứng như gốm, thép không gỉ, hoặc thủy tinh mờ. Hộp đựng bằng nhựa có thể hấp thụ mùi và truyền hóa chất vào cà phê.
  2. Tính năng van một chiều: Đây là một đặc điểm cực kỳ quan trọng, đặc biệt đối với hạt rang nguyên. Van một chiều  cho phép CO2 thoát ra ngoài nhưng không cho oxy lọt vào bên trong. 
  3. Hộp kín tuyệt đối: Đảm bảo nắp hộp có gioăng cao su hoặc cơ chế khóa chặt để ngăn không khí lọt vào.
  4. Bảo quản hạt rang nguyên: Nếu bạn sử dụng hạt rang nguyên, hãy bảo quản chúng trong hộp kín sau khi mua. Nếu có thể, hãy mua lượng cà phê vừa đủ dùng trong 1-2 tuần để luôn có cà phê tươi.

Phương pháp 2: Chọn vị trí lưu trữ lý tưởng

Nhiệt độ và độ ẩm cũng có ảnh hưởng lớn đến hạn sử dụng của cà phê rang xay. Việc chọn vị trí bảo quản đúng cách sẽ giúp bạn tránh được những rủi ro này.

• Lý thuyết: Nhiệt độ cao làm tăng tốc độ phản ứng oxy hóa và thoát khí. Độ ẩm khiến cà phê hấp thụ nước, làm mất đi hương vị và dễ bị nấm mốc.
• Cách thực hiện:
  1. Nơi khô ráo và mát mẻ: Luôn cất cà phê ở một nơi khô ráo, tối và mát mẻ, như trong tủ bếp hoặc trên kệ trong nhà bếp. Nhiệt độ lý tưởng là nhiệt độ phòng, không quá nóng.
  2. Tránh xa nguồn nhiệt: Đừng bao giờ đặt cà phê gần bếp nấu, lò nướng, máy pha cà phê, hay bất kỳ thiết bị tỏa nhiệt nào khác. Nhiệt độ thay đổi liên tục sẽ làm cà phê mất đi sự ổn định.
  3. Tránh tủ lạnh và tủ đông: Cà phê sẽ hấp thụ mùi của các thực phẩm khác, làm hỏng hương vị tự nhiên của nó. Việc bảo quản trong tủ đông là một trong những phương pháp trong hạn sử dụng của cà phê rang xay chỉ nên áp dụng với một số trường hợp cụ thể.

Phương pháp 3: Xay cà phê ngay trước khi pha

Đây là phương pháp bảo quản quan trọng nhất và hiệu quả nhất để tăng hạn sử dụng của cà phê cà phê rang xay, giúp bạn tối đa hóa hạn sử dụng của cà phê rang xay và giữ trọn vẹn hương vị.

• Lý thuyết: Như đã phân tích ở phần 1, việc xay cà phê làm tăng diện tích bề mặt tiếp xúc với không khí lên hàng chục nghìn lần, làm cho quá trình oxy hóa diễn ra cực kỳ nhanh. Do đó, việc xay cà phê ngay trước khi pha là cách duy nhất để thưởng thức cà phê ở độ tươi mới cao nhất.
• Cách thực hiện:
  1. Đầu tư vào máy xay: Nếu bạn muốn thưởng thức cà phê ngon, hãy đầu tư vào một máy xay chất lượng. Máy xay lưỡi dao chỉ cắt nhỏ hạt cà phê một cách không đều, trong khi máy xay lưỡi cối sẽ nghiền hạt cà phê thành các hạt có kích thước đồng nhất, tạo ra một tách cà phê cân bằng hơn.
  2. Mua hạt rang nguyên: Thay vì mua cà phê xay sẵn, hãy mua hạt rang nguyên. Việc này cho phép bạn kiểm soát hoàn toàn độ mịn của cà phê, phù hợp với từng phương pháp pha chế.
  3. Đo lường và xay: Chỉ xay lượng cà phê vừa đủ cho một lần pha. Nếu bạn pha một tách, chỉ xay lượng cà phê cho một tách. Đừng bao giờ xay dư thừa để dành cho lần sau.

Các lầm tưởng phổ biến về bảo quản cà phê

Có nhiều lầm tưởng xung quanh việc bảo quản cà phê từ đó ảnh hưởng hạn sử dụng của cà phê rang xay. Việc hiểu và phá vỡ những lầm tưởng này sẽ giúp bạn tăng hạn sử dụng của cà phê rang xay bảo quản cà phê một cách hiệu quả hơn.

Bảo quản trong tủ đông là cách tốt nhất

Đây là một trong những lầm tưởng phổ biến nhất. Nhiều người tin rằng tủ đông có thể “đóng băng” sự tươi mới của cà phê.

• Thực tế: Mặc dù nhiệt độ thấp làm chậm quá trình oxy hóa, nhưng nó không ngăn chặn được hoàn toàn. Quan trọng hơn, khi bạn lấy cà phê ra khỏi tủ đông, hơi nước sẽ ngưng tụ trên bề mặt hạt, làm cà phê bị ẩm ướt và gây hại cho máy xay.
• Trường hợp đặc biệt: Chỉ nên cất cà phê vào tủ đông nếu bạn mua với số lượng lớn và muốn bảo quản trong thời gian dài. Khi đó, hãy chia cà phê thành các túi nhỏ, hút chân không và cất vào tủ đông. 

Cất cà phê trong tủ lạnh để giữ tươi

Lầm tưởng này còn nguy hiểm hơn cả lầm tưởng về tủ đông. Tủ lạnh có độ ẩm cao và cà phê, với tính chất hút ẩm của mình, sẽ hấp thụ toàn bộ hơi ẩm và mùi của thực phẩm xung quanh.

• Thực tế: Việc cất cà phê trong tủ lạnh sẽ làm cà phê mất đi vị ngon của nó, thay vào đó là vị của hành tây, thịt, hoặc bất cứ thứ gì khác bạn cất trong tủ lạnh. Hãy luôn cất cà phê ở nhiệt độ phòng.

Bao bì cà phê không quan trọng

Một số người cho rằng chỉ cần bảo quản cà phê trong bất kỳ túi hoặc hộp nào cũng được.

• Thực tế: Túi cà phê thương mại với van một chiều và khả năng bảo vệ khỏi ánh sáng đóng vai trò rất lớn. Việc chuyển cà phê sang một hộp không phù hợp ngay sau khi mua có thể làm cà phê nhanh chóng bị cũ. 

Cà phê cũ vẫn ngon nếu rang đậm

Một số người tin rằng nếu cà phê được rang đậm, nó sẽ che đi vị cũ.

• Thực tế: Rang đậm chỉ che giấu vị chua và một số hương vị tinh tế, nhưng không thể che được vị đắng chát của cà phê cũ. Cà phê cũ vẫn là cà phê cũ, và dù rang đậm hay nhạt, chất lượng sẽ không bao giờ bằng cà phê tươi.

Kết luận

Hành trình tìm hiểu về hạn sử dụng của cà phê rang xay không chỉ là một bài học về bảo quản mà còn là một sự tôn vinh đối với nghệ thuật của sự tươi mới. Mỗi tách cà phê là một khoảnh khắc của hương vị và mùi thơm, và việc duy trì sự tươi mới đó là trách nhiệm của người thưởng thức.

Bằng cách hiểu rõ khoa học đằng sau sự mất tươi mới, áp dụng ba phương pháp bảo quản đúng chuẩn, và từ bỏ những lầm tưởng phổ biến, bạn sẽ không chỉ kéo dài hạn sử dụng của cà phê rang xay mà còn nâng tầm trải nghiệm thưởng thức của mình.

Để hạn sử dụng của cà phê rang xay được kéo dài tốt nhất, đầu tiên bạn phải lựa chọn cho mình một chiếc máy rang cà phê chất lượng. Mon Roaster là thương hiệu bán máy rang cfa phê uy tín và chất lương, tại đây chuyên cung cấp các dòng máy rang cà phê 20kg, 40kg, 60kg,..