Cà phê nhân là gì? Phân biệt cà phê sạch

Bạn đã bao giờ nghe đến “cà phê nhân” nhưng chưa thật sự hiểu rõ đó là gì? Trong thế giới cà phê, cà phê nhân đóng vai trò cực kỳ quan trọng, quyết định đến hương vị và chất lượng ly cà phê cuối cùng.

MON ROASTER mong bài viết này sẽ giúp bạn hiểu rõ cà phê nhân là gì, cách phân biệt cà phê sạch và không sạch, cũng như cách lựa chọn cà phê chất lượng để thưởng thức một cách an tâm.

Cà phê nhân là gì?

Cà phê nhân, hay còn gọi là cà phê xanh, là những hạt cà phê chưa qua rang, được sơ chế từ quả cà phê chín sau khi thu hoạch. Đây là nguyên liệu đầu tiên và quan trọng nhất để tạo nên một tách cà phê chất lượng.

Sau khi thu hái từ vườn, trái cà phê tươi sẽ được sơ chế bằng nhiều phương pháp khác nhau như: sơ chế khô, sơ chế ướt hoặc sơ chế mật (honey process). Mỗi phương pháp mang lại hương vị đặc trưng riêng cho hạt cà phê nhân.

Việc chọn phương pháp sơ chế sẽ phụ thuộc vào yếu tố khí hậu, điều kiện canh tác và nguồn lực lao động ở từng vùng trồng:

• Sơ chế khô thường áp dụng ở những vùng nắng nhiều, khí hậu khô nóng như Tây Nguyên Việt Nam.

• Sơ chế ướt phù hợp với những nơi có nguồn nước dồi dào, độ ẩm cao như Lâm Đồng, mang lại vị cà phê sạch, chua thanh.

• Sơ chế mật là phương pháp kết hợp, giữ lại lớp nhầy trên hạt để tạo vị ngọt nhẹ và hương thơm phức tạp.

Nhìn chung, cà phê nhân chính là giai đoạn quan trọng để định hình hương vị. Chất lượng của hạt cà phê nhân sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến thành phẩm sau rang là ly cà phê mà bạn thưởng thức mỗi ngày.

Phân loại cà phê nhân

Cà phê nhân có thể được phân loại theo nhiều tiêu chí khác nhau như giống cà phê, phương pháp sơ chế, kích cỡ hạt, và chất lượng hạt. Việc phân loại này giúp xác định giá trị thương mại và ứng dụng phù hợp trong chế biến rang xay.

Có thể phân loại cà phê nhân theo 2 dạng là: về dòng giống và về kích thước. Cụ thể như sau:

Về dòng giống

Có hai giống cafe xanh phổ biến là cà phê Arabica và cà phê Robusta. Trong đó, cà phê Arabica còn có thêm 5 chủng khác là: Caturra, Bourbon, Catimor, Moka và Typica. Loại cà phê này chỉ thích hợp trồng ở vùng núi cao trên 1.000 mét, không phổ biến ở Việt Nam. Loại thứ hai là Robusta là loại cà phê được trồng nhiều ở nước ta vì thích nghi được ở vùng khí hậu nóng.

Cà phê Arabica

Arabica có hạt dài, hơi dẹt, mùi thơm dịu, vị chua thanh, hậu ngọt. Thường được trồng ở độ cao trên 1.000 mét so với mực nước biển

Loại cà phê này yêu cầu khí hậu mát mẻ, đất đai màu mỡ và lượng mưa ổn định. Vì vậy, Arabica không phổ biến ở nhiều vùng của Việt Nam, ngoại trừ một số nơi như Đà Lạt – Lâm Đồng.

Cà phê nhân Robusta

Robusta là giống cà phê nhân phổ biến nhất tại Việt Nam, thích nghi tốt với khí hậu nóng và điều kiện canh tác ở vùng thấp như Tây Nguyên. Hạt Robusta nhỏ, tròn hơn Arabica, có hàm lượng caffeine cao, vị đậm và đắng hơn – rất phù hợp với gu cà phê mạnh của người Việt.

Cà phê nhân Culi (Peaberry)

Ngoài hai giống chính kể trên, còn có một dạng đặc biệt là cà phê nhân Culi là kết quả của hiện tượng đột biến tự nhiên, trong đó mỗi quả cà phê chỉ chứa một hạt thay vì hai. Hạt Culi thường tròn hơn, đậm vị hơn và có hàm lượng chất thơm cao.

Culi xuất hiện trong cả giống Arabica lẫn Robusta, nhưng sản lượng rất thấp chỉ chiếm dưới 5% trong mỗi vụ mùa nên thường được xếp vào dòng cà phê đặc biệt.

Về kích cỡ

Kích cỡ hạt cà phê nhân là một trong những yếu tố quan trọng ảnh hưởng đến chất lượng rang xay và hương vị sau cùng. Hạt cà phê sau sơ chế sẽ được sàng lọc theo đường kính bằng các lưới sàng (screen) và ùy theo kích thước, cà phê nhân có thể được chia thành 3 nhóm chính:

Cà phê nhân sàng 16, 18, 19 và 20

Đây là nhóm hạt lớn, đều, chất lượng cao, thường được chọn để rang nguyên hạt cho các dòng cà phê cao cấp. Hạt cà phê nhân loại này cho hương vị tròn đầy, ổn định, phù hợp với pha máy hoặc pha thủ công.

Cà phê nhân sàng 14 và 15

Hạt cà phê ở nhóm này có kích thước nhỏ hơn, chất lượng trung bình. Thường được sử dụng làm nguyên liệu phối trộn, giúp cân bằng giá thành trong các dòng cà phê thương mại phổ thông.

Cà phê nhân sàng 13

Nhỏ nhất trong các loại, cà phê nhân sàng 13 thường không đủ tiêu chuẩn để rang uống, nên chủ yếu được dùng làm nguyên liệu sản xuất cà phê hòa tan. Tuy phẩm chất không cao, nhưng vẫn có giá trị trong công nghiệp chế biến.

Bảo quản cà phê nhân xanh

Cà phê nhân xanh (green coffee beans) là nguyên liệu thô chưa rang, có khả năng bảo quản lâu dài hơn cà phê đã rang. Tuy nhiên, để giữ được chất lượng, độ ẩm và hương vị tự nhiên, việc bảo quản cà phê nhân cần tuân theo những nguyên tắc nhất định.

Cà phê xanh thành phẩm có độ ẩm rất thấp. Nên bảo quản được lâu mà không bị mốc, mất hương vị tự nhiên. Có hai cách phổ biến để bảo quản cà phê nhân: cất trong túi hoặc đổ thành đống rời.

Độ ẩm ổn định

Độ ẩm là yếu tố quan trọng ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng cà phê nhân trong quá trình bảo quản. Hạt cà phê nhân đạt chuẩn thường có độ ẩm dao động từ 11% đến 12,5%. Nếu độ ẩm vượt quá mức này, hạt rất dễ bị mốc, lên men và mất mùi vị tự nhiên và ngược lại, nếu quá khô, hạt sẽ giòn, dễ vỡ và giảm chất lượng khi rang.

Vì vậy, để bảo quản cà phê nhân xanh tốt nhất, cần giữ môi trường khô thoáng, tránh ẩm mốc và duy trì độ ẩm ổn định trong kho chứa. Đây là điều kiện tiên quyết để đảm bảo hương vị và giá trị thương mại của cà phê được giữ nguyên theo thời gian.

Bảo quản trong bao

Đây là phương pháp rất phổ biến. Chú ý những điểm sau khi bảo quản:

•  Độ ẩm của cà phê xanh nhập kho phải nhỏ hơn 13%.
• Cà phê càng ít tạp chất càng tốt, đối với cà phê thứ nhất và thứ hai tỷ lệ tạp chất nhỏ hơn 0,5%. 
• Chọn kho ẩm cách nhiệt, chống ẩm. Nhà kho phải được khử trùng và làm sạch trước khi đóng gói.
• Không chồng trực tiếp xuống sàn và sát tường: cách 0,3 m, cách tường 0,5 m.
• Để tránh tình trạng bao bị nén chặt do tải trọng của bao phía trên, trình tự đóng bao phải được đảo lại sau mỗi 3 tuần.

Đổ thành đống

Đổ hàng loạt: về cơ bản là lưu trữ số lượng lớn. Để tiết kiệm bao bì và giữ được lâu hơn nên người ta thường bảo quản cà phê xanh trong các xilô bằng tôn, bê tông hoặc đóng bằng gỗ cao cấp.

Ưu điểm của phương pháp này là ngoài việc tiết kiệm bao bì, tăng thời gian bảo quản và còn tiết kiệm được thể tích bảo quản, tránh được sự nén chặt, giảm độ tơi xốp của hạt cà phê nhân.

Tránh xa hóa chất và sản phẩm có mùi mạnh

Cà phê nhân xanh có đặc tính dễ hấp thụ mùi từ môi trường xung quanh nên nếu bảo quản gần các loại hóa chất, xăng dầu, thực phẩm lên men hay những vật liệu có mùi nồng, hạt cà phê sẽ nhanh chóng bị nhiễm mùi lạ. Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến hương vị gốc và chất lượng sau khi rang.

Do đó, để đảm bảo hương thơm tự nhiên và độ tinh khiết của cà phê nhân, cần bảo quản ở nơi sạch sẽ, không có mùi tạp, không chứa hóa chất hoặc vật liệu dễ bay mùi. Đây là nguyên tắc quan trọng mà các nhà rang xay và đơn vị xuất khẩu luôn tuân thủ nghiêm ngặt.

Cách phân biệt cà phê sạch

Trong thị trường cà phê hiện nay, cà phê sạch ngày càng được người tiêu dùng quan tâm, nhất là khi các sản phẩm pha trộn tạp chất, hương liệu hóa học vẫn còn tồn tại. Nói một cách đơn giản, cà phê sạch là cà phê được làm từ 100% hạt cà phê nhưng như vậy vẫn chưa đủ, vì cà phê xanh được chia thành nhiều loại.

Một số loại kém chất lượng có hàm lượng tạp chất cao, quả non, sâu quả,… Với những loại hạt này, dù không thêm nguyên liệu, gia vị thì vẫn có thể làm được.

Cách sản xuất này thì không thể nói đó là cà phê sạch. Vì vậy, để được coi là cà phê rang sạch, nguồn cà phê nhân phải được lựa chọn đúng. Và sàng lọc dựa trên các tiêu chí cơ bản, bao gồm:

• Tỷ lệ trái chín cao > 95%
• Trên sàng 16 đến 18.
• Tỷ lệ tạp chất, hạt lỗi gần như không còn.

Cà phê sạch 100% chắc chắn sẽ không có đặc điểm của cà phê bẩn, cà phê tạp chất vì cà phê bẩn chứa nhiều hóa chất, phẩm màu độc hại. Bạn có thể phân biệt cà phê sạch với cà phê bẩn bằng những cách sau:

Về đặc điểm: Khi pha cà phê bẩn, bột cà phê sẽ không nở ra và chìm ngay xuống đáy. Đó là do bột cà phê bị tẩm quá nhiều chất độc hại, tỷ trọng nặng hơn nước. Đồng thời, bột cà phê nguyên chất 100% luôn nhẹ hơn và nổi trên mặt nước.

Màu sắc: Cà phê sạch sau khi pha thường có màu nâu hổ phách hoặc nâu cánh gián, trong và không đặc sánh. Nếu cà phê có màu đen đậm hoặc sánh đặc bất thường, rất có thể đã bị pha thêm chất tạo màu, caramel hoặc tạp chất.

Về mùi thơm: Cà phê sạch có mùi thơm nhẹ nhàng, thoang thoảng hương tự nhiên của hạt rang. Ngược lại, cà phê có mùi quá nồng, thơm sực lên bất thường có thể đã bị tẩm hương liệu hóa học nên điều này không chỉ làm mất hương vị gốc mà còn tiềm ẩn rủi ro cho sức khỏe.

Không để lại cặn nặng khi pha: Khi pha bằng phin hoặc pour over, cà phê sạch để lại ít cặn, không đóng bợn đen ở đáy ly. Những loại cà phê pha trộn thường để lại lớp bột dày, khó rửa, có màu đen đậm và cảm giác dính như bột cháy.

> Xem thêm: Hạt cà phê bị mốc: Dấu hiệu nhận biết, tác hại và cách xử lý hiệu quả

Giải pháp đặt ra với vấn đề cafe bẩn

Thực trạng cà phê bẩn là cà phê pha trộn bắp rang, đậu nành, hương liệu hóa học và chất tạo màu vẫn đang tồn tại trên thị trường, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe người tiêu dùng và uy tín ngành cà phê Việt. Để giải quyết vấn đề này, cần có những giải pháp đồng bộ từ cả phía doanh nghiệp lẫn người tiêu dùng.

Minh bạch chuỗi cung ứng

Doanh nghiệp sản xuất cần công khai nguồn gốc nguyên liệu, ưu tiên sử dụng cà phê nhân sạch, nguyên chất, có truy xuất nguồn gốc rõ ràng. Việc đầu tư vào hệ thống sơ chế, bảo quản và rang xay tiêu chuẩn sẽ giúp xây dựng niềm tin nơi khách hàng.

Tăng cường kiểm tra và xử lý vi phạm

Cơ quan quản lý cần tăng cường thanh tra thị trường, xử lý nghiêm các cơ sở sản xuất và buôn bán cà phê bẩn, đặc biệt là các sản phẩm không nhãn mác, không rõ thành phần. Đồng thời, cần có cơ chế kiểm nghiệm độc lập đối với sản phẩm cà phê tiêu dùng.

Nâng cao nhận thức người tiêu dùng

Người tiêu dùng đóng vai trò quan trọng trong việc loại bỏ cà phê bẩn ra khỏi thị trường. Hãy ưu tiên chọn mua cà phê sạch từ thương hiệu uy tín, biết cách phân biệt cà phê thật và giả, và nói không với sản phẩm giá rẻ bất thường, không rõ nguồn gốc.

Các tin về cà phê bẩn, cà phê kém chất lượng,… Không khỏi khiến người dùng lo lắng khi sử dụng cà phê. Đây còn là vấn đề đặt ra với các chủ quán cà phê hiện nay. Làm thế nào có thể chọn lựa và đặt niềm tin nơi cung cấp nguồn cà phê cũng như tìm nguồn cà phê sạch và uy tín ở đâu? 

Đó chính là sự ra đời của máy rang cà phê công nghiệp, máy rang cafe chuẩn hiện nay. Nhờ những máy rang cà phê chất lượng, cao cấp. Mà đội ngũ Máy rang cà phê MON ROASTER đã và đang cung cấp rộng rãi trên thị trường. Đã giúp ít rất nhiều cho các xưởng sản xuất cafe sạch, quán – cửa hàng cafe.

Chính nhờ sở hữu máy rang cà phê tại chỗ, các quán cà phê giờ đây không chỉ chủ động trong quy trình rang xay mà còn tạo ra hương vị cà phê riêng biệt, đúng gu của mình. Người rang có thể tự điều chỉnh nhiệt độ, thời gian rang để tối ưu hương – vị theo mong muốn.

Điều đặc biệt là khách hàng khi đến quán còn có thể quan sát trực tiếp toàn bộ quy trình rang xay, từ hạt cà phê nhân đến ly cà phê nóng hổi. Trải nghiệm này không chỉ tạo ấn tượng mà còn giúp khách cảm thấy an tâm và tin tưởng vào chất lượng. Trong bối cảnh vệ sinh an toàn thực phẩm và cà phê sạch là ưu tiên hàng đầu, đây chính là lợi thế cạnh tranh quan trọng của các quán hiện đại.

Tạm kết

Hiểu rõ về cà phê nhân, cách phân biệt cà phê sạch và giải pháp cho thực trạng cà phê bẩn là bước quan trọng để nâng cao chất lượng trong từng tách cà phê. Dù bạn là người yêu cà phê, chủ quán hay đơn vị rang xay, việc lựa chọn nguồn cà phê nguyên chất và đầu tư vào máy rang cà phê phù hợp sẽ giúp bạn kiểm soát được chất lượng, tạo nên hương vị riêng và xây dựng lòng tin với khách hàng.

Trong thế giới cà phê đầy biến động hôm nay, minh bạch – sạch – nguyên bản chính là chìa khóa để phát triển bền vững.

Liên hệ đơn vị sản xuất máy rang cà phê chính hãng tại Việt Nam:

Nếu bạn có nhu cầu mua máy rang cà phê hoặc có thắc mắc về sản phẩm, vui lòng liên hệ HOTLINE: 0941.423.200 để được hỗ trợ, tư vấn nhanh chóng và chi tiết.

Máy rang cà phê MON ROASTER

Email: info@mayrangcaphe.org

Website: https://mayrangcaphe.org

Trụ sở: 1177 Quốc Lộ 50, Phong Phú, Bình Chánh, TP.HCM

Xưởng sản xuất: 124/31/38 Bình Trị Đông, phường Bình Trị Đông, Bình Tân, TP.HCM