Ethiopia có lẽ là quốc gia hấp dẫn nhất trong số các quốc gia sản xuất cà phê. Sự hấp dẫn này bắt nguồn từ những loại cà phê độc nhất vô nhị, đáng kinh ngạc, lạ thường, của những loại cà phê ở đây. Điều này tạo nên sự bí ẩn bao trùm về quốc gia này. Vậy hãy cùng Mon Roaster tìm hiểu về cà phê Ethiopia và những điều thú vị về nó nhé!
Lịch sử cà phê Ethiopia
Mục lục
Cà phê Ethiopia không chỉ là một loại đồ uống; nó là một phần không thể tách rời của lịch sử, văn hóa và kinh tế của Ethiopia. Được mệnh danh là cái nôi của cà phê, Ethiopia là nơi cây cà phê Arabica được phát hiện lần đầu tiên, và từ đó, hành trình của thức uống này đã lan rộng ra khắp thế giới.
Lịch sử cà phê Ethiopia là một câu chuyện đầy mê hoặc về những khám phá tình cờ, sự phát triển văn hóa và tầm ảnh hưởng toàn cầu, biến hạt cà phê từ một loại quả hoang dã thành một trong những mặt hàng thương mại quan trọng nhất.
Nguồn Gốc Huyền Thoại
Lịch sử cà phê Ethiopia bắt đầu với những truyền thuyết, trong đó nổi tiếng nhất là câu chuyện về người chăn dê Kaldi. Mặc dù không có bằng chứng lịch sử cụ thể để xác minh tính xác thực của câu chuyện này, nhưng nó đã trở thành một phần không thể thiếu trong văn hóa cà phê toàn cầu.
- Truyền thuyết Kaldi: Khoảng thế kỷ thứ 9, tại vùng Kaffa, một người chăn dê tên Kaldi nhận thấy đàn dê của mình trở nên hiếu động và tràn đầy năng lượng sau khi ăn những quả mọng đỏ từ một loại cây lạ. Tò mò, Kaldi thử ăn những quả đó và cũng cảm thấy sảng khoái, tỉnh táo lạ thường. Ông chia sẻ phát hiện này với các nhà sư địa phương.
- Phản ứng ban đầu của các nhà sư: Ban đầu, các nhà sư không tin vào lời Kaldi. Họ cho rằng những quả mọng này là “ác quỷ” và ném chúng vào lửa. Tuy nhiên, khi những quả mọng bị đốt cháy, một mùi hương thơm ngào ngạt lan tỏa khắp tu viện. Đây được xem là khoảnh khắc đầu tiên của việc pha chế cà phê Ethiopia.
- Sự lan truyền ban đầu: Ban đầu, quả cà phê được ăn sống, nghiền nát trộn với mỡ động vật để làm thức ăn bổ sung năng lượng cho các chiến binh. Sau đó, người dân bắt đầu pha chế nó thành đồ uống, mở đầu cho một kỷ nguyên mới của cà phê Ethiopia.
Cà Phê Ethiopia Trong Thế Giới Hồi Giáo
Từ Ethiopia, cà phê bắt đầu hành trình vĩ đại của mình đến thế giới Ả Rập, đặc biệt là Yemen, vào khoảng thế kỷ 15. Đây là giai đoạn quan trọng trong lịch sử cà phê Ethiopia.
- Đường đến Yemen: Các thương nhân và những người hành hương Hồi giáo đã mang hạt cà phê từ Ethiopia qua Biển Đỏ đến Yemen. Tại đây, cà phê được trồng và tiêu thụ rộng rãi, đặc biệt là trong các tu viện Sufi, nơi nó được sử dụng để giúp các tín đồ tỉnh táo trong các buổi lễ cầu nguyện.
- Phát triển kỹ thuật pha chế: Ở Yemen, người Ả Rập đã phát triển các kỹ thuật rang và pha chế cà phê như chúng ta biết ngày nay. Họ bắt đầu rang hạt cà phê trên lửa, nghiền nát và đun sôi trong nước, tạo ra một loại đồ uống gọi là “qahwa”
- Lan rộng khắp thế giới Hồi giáo: Từ Yemen, cà phê nhanh chóng lan rộng khắp thế giới Hồi giáo, từ Mecca, Medina đến Cairo, Damascus và Istanbul. Cà phê trở thành một phần không thể thiếu của văn hóa và xã hội Hồi giáo, và nguồn gốc cà phê Ethiopia được công nhận.
Cà Phê Ethiopia Đến Châu Âu và Toàn Cầu
Vào thế kỷ 17, cà phê từ thế giới Hồi giáo bắt đầu du nhập vào châu Âu, mở ra một kỷ nguyên mới cho thức uống này và cho cà phê Ethiopia.
- Du nhập vào Châu Âu: Các thương nhân Venice là những người đầu tiên mang cà phê đến châu Âu vào đầu thế kỷ 17. Ban đầu, nó bị một số người coi là “đồ uống của quỷ dữ”, nhưng sau đó Giáo hoàng Clement VIII đã chấp thuận nó, mở đường cho sự phổ biến của cà phê.
- Sự bùng nổ của quán cà phê: Các quán cà phê nhanh chóng xuất hiện ở các thành phố lớn của châu Âu như Venice, London, Paris, Vienna. Giống như ở thế giới Hồi giáo, các quán cà phê trở thành trung tâm của sự giao lưu xã hội, trí tuệ và chính trị, đóng vai trò quan trọng trong thời kỳ Khai sáng.
- Cạnh tranh và mở rộng trồng trọt: Với nhu cầu cà phê ngày càng tăng ở châu Âu, các cường quốc thực dân bắt đầu tìm cách trồng cà phê ở các thuộc địa của mình. Mặc dù cà phê Ethiopia là nguồn gốc, nhưng cây cà phê đã được đưa lậu ra khỏi Yemen và trồng ở Ấn Độ, sau đó đến Java, và cuối cùng là Martinique và Brazil, tạo nên các vành đai cà phê khổng lồ trên thế giới.
- Vị trí của Ethiopia: Mặc dù cà phê được trồng ở khắp nơi, Ethiopia vẫn giữ vị thế đặc biệt là quê hương của cà phê Arabica. Các giống cà phê hoang dã và đa dạng di truyền của cà phê Ethiopia vẫn là nguồn tài nguyên quý giá cho ngành cà phê toàn cầu.
Cà Phê Ethiopia Ngày Nay
Ngày nay, cà phê Ethiopia vẫn là xương sống của nền kinh tế quốc gia và là một biểu tượng văn hóa.
- Nền kinh tế phụ thuộc vào cà phê: Cà phê là mặt hàng xuất khẩu chính của Ethiopia, chiếm phần lớn doanh thu ngoại tệ của đất nước. Hàng triệu người dân Ethiopia, từ nông dân đến thương nhân, đều phụ thuộc vào ngành cà phê để sinh kế.
- Đa dạng giống cà phê: Có hàng ngàn giống cà phê bản địa mọc hoang dã hoặc được trồng trọt, mỗi loại mang đến profile hương vị độc đáo. Điều này làm cho cà phê Ethiopia trở nên đặc biệt trong thế giới cà phê đặc sản.
- Các vùng trồng chính: Cà phê Ethiopia được trồng ở nhiều vùng khác nhau, mỗi vùng có đặc điểm riêng về hương vị:
- Yirgacheffe: Nổi tiếng với hương hoa, cam quýt, và vị chua sáng, tinh tế. Đây là một trong những loại cà phê Ethiopia được săn đón nhất.
- Sidamo: Hương vị trái cây, sô cô la, và body đầy đặn.
- Harrar: Hương vị đậm đà, giống rượu vang, với nốt hương của quả mọng xanh và sô cô la.
- Limu: Hương vị cân bằng, độ chua nhẹ nhàng, và nốt hương gia vị.
- Guji: Thường có hương vị trái cây nhiệt đới, ngọt ngào và phức tạp.
- Nghi thức cà phê: Nghi thức cà phê là một phần không thể thiếu trong văn hóa Ethiopia, thể hiện sự hiếu khách và trân trọng cà phê. Nghi thức này là một minh chứng sống động cho tầm quan trọng của cà phê Ethiopia trong đời sống xã hội.
- Thách thức và cơ hội: Ngành cà phê Ethiopia đối mặt với nhiều thách thức như biến đổi khí hậu, biến động giá cả thị trường, và cơ sở hạ tầng hạn chế. Tuy nhiên, với sự quan tâm ngày càng tăng của thế giới đối với cà phê đặc sản và nguồn gốc bền vững, cà phê Ethiopia có cơ hội lớn để phát triển và tiếp tục khẳng định vị thế của mình.
Tầm Ảnh Hưởng Toàn Cầu Của Cà Phê Ethiopia
Cà phê Ethiopia không chỉ là một sản phẩm nông nghiệp; nó là một di sản văn hóa và một nguồn cảm hứng cho toàn bộ ngành cà phê. Mỗi hạt cà phê từ Ethiopia mang theo câu chuyện về nguồn gốc, về những cánh rừng nơi cà phê mọc hoang dã, và về những người nông dân đã gìn giữ truyền thống hàng thế kỷ.
- Nguồn gen quý giá: Sự đa dạng di truyền của cà phê Arabica ở Ethiopia là vô cùng quan trọng cho tương lai của ngành cà phê. Nó cung cấp nguồn gen để phát triển các giống mới có khả năng chống chịu bệnh tật và biến đổi khí hậu, đảm bảo sự bền vững của cà phê trên toàn cầu.
- Cảm hứng cho cà phê đặc sản: Hương vị phức tạp và độc đáo của cà phê Ethiopia đã truyền cảm hứng cho phong trào cà phê đặc sản, thúc đẩy các nhà rang xay và barista khám phá sâu hơn về tiềm năng hương vị của cà phê.
- Biểu tượng của nguồn gốc: Đối với nhiều người yêu cà phê, Ethiopia không chỉ là một quốc gia mà là một khái niệm, là nơi bắt đầu của tất cả mọi thứ liên quan đến cà phê.
Lịch sử cà phê Ethiopia là một hành trình dài và đầy ý nghĩa, từ những khám phá tình cờ của người chăn dê Kaldi đến việc trở thành một mặt hàng toàn cầu và là xương sống của một nền kinh tế. Cà phê Ethiopia không chỉ mang đến hương vị độc đáo mà còn là biểu tượng của một di sản văn hóa phong phú, một nguồn gen quý giá và một nguồn cảm hứng bất tận cho thế giới cà phê.

Hoạt động sản xuất cà phê Ethiopia
Sản xuất cà phê Ethiopia
Cuộc đảo chính từ năm 1957, sau khi trải qua một số biến động liên quan đến chính trị dai dẳng. Từ năm 1991, Ethiopia bắt đầu quá trình tự do hóa từ đó đưa đất nước theo hướng dân chủ. Thị trường quốc tế lúc này đã mở ra cho cà phê Ethiopia, cùng lúc đó nông dân trồng cà phê Ethiopia đã phải đương đầu với sự biến động thị trường đặt biệt là về giá không thể kiểm soát được.
Điều này dẫn đến hình thành các hợp tác xã, nơi cung cấp, hỗ trợ cho các thành viên, chẳng hạn như vận tải, tài trợ và thông tin thị trường. Ngày nay, Ethiopia là nước trồng cà phê xếp thứ 5 thế giới.
Quy mô sản xuất cà phê Ethiopia
- Dân số đã tham gia vào ngành cà phê: ~ 700.000 nông dân.
- Quy mô trang trại: trung bình < 1 ha trở xuống.
- Sản lượng cà phê xuất khẩu hàng năm: 60 kg (3,5 triệu bao).
Canh tác sản xuất cà phê Ethiopia:
- Các khu vực canh tác cà phê: Wallega, Gimbi, Sidama (bao gồm Yirgacheffe), Harrar, Limu,…
- Các giống cà phê phổ biến: các giống Arabica bản địa
- Có 2 phương pháp chế biến: Chế biến ướt & chế biến khô.
- Các cách phân loại hạt cà phê: Chia theo 9 cấp độ (Grades từ 1 đến 9 gọi tắt là ‘G’) trong đó G1 và G2 là cà phê đặc biệt và G3 đến G9 là dòng thương mại.

Khu vực trồng cà phê Ethiopia
Có 3 khu vực sản xuất cà phê danh tiếng tại Ethiopia là: Harar, Sidam và Yirgacheffe, mỗi vùng có nhiều khu vực nhỏ khác và có mỗi khu vực mỗi đặc thù riêng về hương vị và phương pháp chế biến. Nhưng chung quy lại là đều được đánh giá cao trên thị trường.
Harar
Harar thuộc cùng cà phê lâu đời của Ethiopia. Harar nằm ở độ cao 1,500–2,100m thuộc vùng cao nguyên phía đông của Ethiopia. Đây là một trong những khu vực cà phê lâu đời nhất Ethiopia (cũng như của thế giới). Vỏ của hạt cà phê này được sử dụng trong một loại trà là hasher-qahwa truyền thống của vùng Harar.
Khác với một số khu sản xuất cà phê khác Ethiopia, thay vì tập trung chế biến ướt tại các Microregion (trạm chế biến), cà phê Harar được canh tác điều kiện khô cằn, và được chế biến tự nhiên (phơi khô).

Yirgacheffe
Trái với khu vực Harar, Yirgacheffe là vùng cà phê chuyên chế biến ướt trước khi cho vào máy rang cà phê với vườn cà phê trồng ở độ cao trung bình từ 1.700 đến 2.200 mét so mực nước biển. Đây là một trong những khu vực trồng cà phê cao nhất ở miền Nam ở Ethiopia. Với độ cao này cà phê Yirgacheffe đáp ứng mọi điều kiện để cho cà phê Strictly Hard Gown (SHG) / (SHB). Để tích lũy chất dinh dưỡng và hạt cà phê phát triển hương vị tốt nhất cần có điều kiện cây cà phê vùng Yirgacheffe phải phát triển chậm.
Được đánh giá là loại cà phê ngon nhất thế giới từ Ethiopia. Cà phê Yirgacheffe chỉ xếp sau giống cà phê Harar – và đứng trên nhiều giống khác trên thế giới. Với đặc trưng là của giống này là hương vị của chanh, hoa quả cùng với kết cấu vị vô cùng tươi sáng giúp cân bằng với vị ngọt dịu.

Sidama
Sidama là một trong 3 khu vực (cùng Harrar và Yirgacheffe) mà được chính phủ Ethiopia đăng ký nhãn hiệu vào năm 2004 để mang lại công nhận chính thức rộng rãi hơn cho các loại cà phê đặc biệt này của họ. Với độ cao từ trung bình 1.400–2.200m, cà phê bản địa vùng này đặc trưng hương vị trái cây và thơm nồng. Chế biến ướt và chế biến tự nhiên là cách thức được lựa chọn cho vùng này.
Kết
Trên đây là những thông tin bọn mình đã tìm hiểu về cà phê Ethiopia. Hy vọng giúp bạn cái nhìn rõ hơn về vùng cà phê Ethiopia đặc biệt này. Ngoài ra nếu bạn đang quan tâm đến các loại máy rang cà phê giá rẻ, máy rang cà phê chất lượng…hay cà phê rang xay nguyên chất TPHCM. Liên hệ ngay với chung tôi theo đường dây nóng 0941.423.200 hoặc tại đây!
Xem thêm các bài viết hữu ích khác của Mon Roaster:
Sáng tạo cà phê pha lạnh với 10 công thức đồ uống mới
6 Ưu điểm máy rang hot air giúp nâng tầm chất lượng cà phê rang
Hướng dẫn 5 bước pha cafe phin thơm ngon chuẩn vị Việt Nam
Roaster điện có tốt hơn máy rang gas? 5 sự thật về Roaster điện
Bài viết liên quan
6 dấu hiệu hạt cà phê có chất lượng cao
Việc nhận biết dấu hiệu hạt cà phê chất lượng cao sẽ giúp bạn chọn...
Th8
ROR trong rang cà phê là gì?
Rang cà phê không chỉ là việc đưa hạt vào máy rang và chờ thành...
Th8
Trống rang 2 trục là gì? Khác gì so với trống rang 1 trục
Bên cạnh những chiếc máy rang 1 trục truyền thống, trống rang 2 trục đang...
Th8
4 công thức đơn giản làm kẹo cà phê nguyên chất
Kẹo cà phê là món ngọt độc đáo kết hợp hương thơm đậm đà của cà...
Th8
Cà phê chín đều mang lại hương vị khác biệt như thế nào?
Một mẻ rang cà phê chín đều là khi mỗi hạt cà phê trong trống...
Th8
Top 7 loại hạt cà phê ngon nhất thế giới bạn nên thử
Trên thế giới có vô số giống cà phê nhưng chỉ một số ít được...
Th8